Uw baby ligt op de kinderafdeling. Op de kinderafdeling stemmen wij de zorg voor uw pasgeboren baby volledig af op wat hij of zij nodig heeft. Wij passen de omgeving aan op wat uw baby aan kan. De zorg is gericht op comfort, stabiliteit en het verminderen van stress bij uw baby. Dit heet ontwikkelingsgerichte zorg. Een belangrijk onderdeel is ook het stimuleren van de relatie tussen ouders en kind. In deze folder leest u hoe u de lichaamstaal van uw baby kunt leren kennen en hoe u uw baby kunt ondersteunen
De baarmoeder
De baarmoeder vormt een ideale omgeving voor de ontwikkeling van een baby. Het is een donkere ruimte waar de geluiden dof zijn. Het dag/nacht ritme wordt verzorgd door de moeder. Uw baby wordt omgeven door vruchtwater. Het vruchtwater beschermt uw baby tegen stoten en duwen van buitenaf. Uw baby ligt in een gebogen houding en wordt begrensd door de baarmoeder.
Als uw baby geboren wordt, komt het in een omgeving met veel licht, geluid en activiteiten. Uw baby moet wennen aan de nieuwe situatie. Als ouder kunt u helpen door bijvoorbeeld rustig te praten, het licht te dempen, het ondersteunen van de houding tijdens het verzorgen en het zoeken naar een ontspannen houding.
Te vroeg geboren kinderen die volgens de principes van ontwikkelingsgerichte zorg verzorgd worden, blijken minder lang ademhalingsproblemen te hebben, zijn korter opgenomen, groeien sneller en ontwikkelen zich beter dan kinderen die niet volgens deze methode worden verzorgd.
Leer de lichaamstaal van uw baby kennen
Door middel van lichaamstaal laat uw kind vaak duidelijk zien wanneer het zich prettig voelt en wanneer niet. Ga gerust eens naast de couveuse of het bedje van uw baby zitten om gewoon naar uw baby te kijken. Hierdoor leert u zien hoe uw baby zich voelt en wat hij of zij te vertellen heeft. Als u dat prettig vindt, kunt u met de verpleegkundige die voor uw baby zorgt bespreken wat u bij uw baby ziet.
Een baby luistert wel, maar verstaat geen woorden. Hij reageert op de manier waarop iets gezegd wordt. Zo praten ouders en kind voortdurend met elkaar. Begrip van elkaars signalen, hoe klein ook, versterkt de band tussen ouders en kind.
Hoe klein uw baby ook is, hij zal altijd laten merken hoe hij zich voelt. Een belangrijk deel van wat uw baby ‘vertelt’ heeft te maken met het zich wel of niet prettig voelen. Maar babylichaamstaal is méér dan alleen maar slapen en huilen. Het is ook geen eenrichtingsverkeer. Uw baby kan zich, al vanaf de geboorte, met lichaamstaal uiten. Met zijn zintuigen neemt hij waar wat u hem probeert te vertellen. Hij begrijpt u na verloop van tijd steeds beter. Het kost u soms wel wat tijd en moeite om de taal van de ogen, handen en het lichaam van uw baby goed te begrijpen. Maar als u er op gaat letten, ziet u steeds meer.
Contact maken met uw baby begint al voordat hij geboren is. De bevalling zorgt voor een grote verandering voor vader, moeder en baby. Alle drie moeten nog wennen aan de nieuwe situatie. Uw nabijheid, aanraking en zachte lieve woordjes herinneren de baby aan de tijd in de baarmoeder. Aanraken en lichaamscontact zijn belangrijk voor het hechten en het ontwikkelen van uw baby.
Als u en uw baby bij elkaar zijn, vindt er altijd communicatie plaats. U kunt het contact verbeteren, door veel met hem/haar te praten. Door kinderen na te doen, leren ouders niet alleen veel over hun kind, maar bouwen ze ook een band op. Daarom drukt de baby zich uit door huilen, lachen, zuigen, spartelen en bewegen van zijn armpjes.
Hoe leert u de lichaamstaal van uw baby kennen?
Als u bij de couveuse komt, slaapt uw baby meestal. De couveuse is toegedekt en uw baby ligt ondergestopt te slapen, als het ware in een nestje. U kunt een gedeelte van de doek optillen, praten tegen uw baby en de deurtjes zachtjes opendoen en uw handen op uw baby leggen, zodat uw baby rustig wakker kan worden.
We proberen de zorg op ieder baby individueel af te stemmen. Als uw baby in de diepe slaap is, laten we het lekker slapen. De verzorging kan dan wat later als uw baby in lichtere slaap is; dan kunnen we het voorzichtig wakker laten worden. De verzorging kan op elk moment van de dag, ook buiten de momenten van het eten om. Zorg on demand noemen we dat. Daarom is het erg belangrijk om te leren kijken naar de lichaamstaal van uw baby, zodat u weet wanneer het in diepe of in lichte slaap is.
Het is belangrijk dat u de tijd neemt om uw baby van dichtbij te bekijken. Uw baby laat namelijk zien hoe hij/zij zich voelt door bijvoorbeeld zijn/haar gedrag en gelaatsuitdrukkingen (mimiek). Zo leert u de lichaamstaal van uw baby kennen en herkennen. U leert wat uw baby aangenaam vindt en wat niet. Vertel de verpleegkundige die voor uw baby zorgt wat u ziet bij uw baby. Wij wisselen hierover graag met u van gedachten. U kunt uw baby helpen op momenten dat hij/zij het moeilijk heeft. Ook kunt u uw baby normale ervaringen op laten doen op momenten dat het daarvoor openstaat. Dit komt de ontwikkeling van uw baby ten goede.
Wat laat een baby zien als het zich lichamelijk comfortabel/goed voelt?
- De handen dicht bij het gezicht of de mond zijn
- Een knuffel of een vinger vastpakken
- Mooie roze kleur
- Rustige ademhaling
- Rustige en lange (ontspannen) periodes van slaap
- Het wakker worden verloopt rustig
- Ligging in rustige, gebogen houding met gebogen beentjes en ontspannen
- armpjes tegen het lichaam
- Handjes en voetjes hebben een steunpunt, zoals handje tegen wang, handje
- bij de mond
- Geen schrikreactie bij omgevingsgeluid en bij wakker worden rustig de ogen openen en toenemende oplettendheid
- De voeten tegen elkaar aan houden
- Steun zoeken en dit kan krijgen
- Een lach op het gezicht of een ontspannen gezicht
- Echt kijken naar ouders/verzorgers
- Rustig liggen zuigen op een fopspeen
Hoe laat een baby zien dat hij/zij openstaat voor contact?
Als een baby wakker en rustig is en een ontspannen gezicht heeft. Armpjes en beentjes liggen gebogen en in een ontspannen houding. Ook de ademhaling is rustig en de baby heeft een mooie kleur. De baby zoekt ook oogcontact. Dit is een goed moment om er tegen te praten en contact te maken.
Hoe maakt een baby contact?
- De baby kijkt, ook al is het maar heel kort
- De baby is duidelijk alert met heldere ogen en een levendige gelaatsuitdrukking
- De baby glimlacht
- De baby maakt geluidjes
- De baby opent het handje of grijpt een vinger
Hoe laat een baby zien dat contact maken teveel voor hem wordt?
- Het gezichtje is minder ontspannen
- Wenkbrauwen zijn gefronst
- Oogjes vallen dicht
- De baby dreigt in slaap te vallen
- Het hoofdje wordt afgewend
Dit is een goed moment om uw baby te helpen in slaap te vallen door de couveuse weer af te dekken. Uw baby valt gemakkelijker in slaap als u uw handen op uw baby legt. Haal uw handen voorzichtig weg als de baby rustig is/slaapt zodat de baby niet schrikt.
Hoe kan een baby laten zien dat het zich niet comfortabel voelt?
- Geen mooie roze kleur
- Meer ademhalingspauzes en onregelmatige ademhaling
- Onrustig zijn
- Gespannen houding; rug naar achteren buigen
- Strekken met armen en of benen/ in de lucht steken
- Schrikbewegingen, zoals schrikreactie op fel licht of geluid
- Spreiden van vingers en tenen
- Teruggeven van voeding
- Afwenden
- Niet reageren op hulp of contact
- Huilen of jammeren
- Geeuwen
- Wenkbrauwen fronsen
- Ogen wegdraaien
Dan vertelt uw baby dat hij zich niet zo goed voelt. Het kan dan zijn dat er teveel prikkels zijn, dat uw baby te moe is of dat hij zich niet zo lekker voelt. Wanneer u deze signalen ziet, kunt u de verzorging van uw baby daar op aanpassen. Onderstaande informatie en toepassingen kunt u daar bij gebruiken. Bij vragen of onduidelijkheden kunt u altijd bij de verpleegkundige terecht.
Ontwikkelingsgerichte zorg
Donkere ruimte
In de baarmoeder is het donker en wordt uw baby niet blootgesteld aan licht. Vanaf de 34e week heeft uw baby het vermogen zich af te wenden van fel licht. Om uw baby langzaam te laten wennen aan het licht en voor het ontwikkelen van een goed dag/nacht ritme, is het belangrijk het licht in de ruimte zoveel mogelijk te dimmen of uit te doen. Toepassingen:
- Dim het licht op de kamer zoveel mogelijk of doe het licht uit.
- Gebruik eventueel de couveuse cover om het voor uw baby donker te maken.
- Gebruik uw camera zonder flits.
Doffe geluiden
Uw baby wordt overladen met prikkels van geluid in het ziekenhuis. Alarmen die af gaan, stoelen die schuiven, telefoons, pratende mensen. Uw baby kan zich nog niet goed afsluiten voor geluid. Hij kan hiervan schrikken en onrustig worden. Wij streven ernaar om de omgeving van uw baby zo rustig mogelijk te houden. Toepassingen:
- U kunt helpen door zachtjes te praten. Uw baby zal uw stem herkennen.
- U hoeft niet extra stil te zijn als uw baby slaapt of wakker is. In de buik heeft uw baby alle gewone huisgeluiden al gehoord en hier is uw baby aan gewend.
- Als uw baby in de couveuse ligt: zachtjes de deurtjes openen en sluiten en geen spullen bovenop de couveuse plaatsen.
- Vermijd harde geluiden en vraag uw bezoek om zachtjes te praten. Neem uw bezoek eventueel mee naar de ouderkamer. Bedenk dat de couveusekamer de slaapkamer van uw kind is.
Rust
Rust is erg belangrijk voor uw baby. Slapen en rust zijn als een medicijn om te leren drinken en groeien.
Toepassingen:
- Maak uw baby niet onnodig wakker.
- Het is beter om uw baby niet van arm tot arm te laten gaan.
- Geef uw baby de tijd om wakker te worden. Leg bijvoorbeeld voor het ontwaken je hand op het hoofdje van uw baby zodat hij voelt dat er iets gaat gebeuren.
- Probeer te voorkomen dat u uw baby ‘kriebelt’. Een warme, stevige aanraking is prettiger dan strelen met een vinger.
Warmte
Kangoeroeën wordt vaak bij te vroeg geboren baby’s gedaan om het contact tussen ouders en kind te bevorderen. Ook bij kinderen geboren na 37 weken is het fijn om dit te doen. Bij kangoeroeën wordt de baby met alleen een luier aan op de blote borst van een van de ouders gelegd. Dit heeft veel positieve effecten voor uw kind. Meer informatie hierover leest u in de folder ‘Kangoeroeën, huid-op-huid contact op de kinderafdeling’. Toepassingen:
- De temperatuur van uw baby wordt goed in de gaten gehouden. Een optimale temperatuur ligt tussen de 36,8 en 37,5 graden.
- Leg de kruiken altijd tussen de dekens in.
- Als u uw baby uit bed haalt, doe hem dan een omslagdoek om.
- Als u twijfelt of uw baby het warm genoeg heeft, voel dan in het nekje. Koude handjes of voetjes zeggen niet zoveel.
Gebogen houding
In de baarmoeder ligt uw baby in foetus houding met een gebogen rug, armen en benen. Baby’s geboren na 37e week nemen een gebogen houding aan, met de knieën wat opgetrokken. Na de geboorte kunt u uw baby ondersteunen met het vinden van deze houding. Op de afdeling zijn hulpmiddelen beschikbaar om uw baby te kunnen ondersteunen hierin. Tijdens het gebruik van deze hulpmiddelen dient uw baby vanwege de veiligheid wel aan de monitor te liggen.
Toepassingen:
- Zijligging bevordert de gebogen houding (alleen wanneer uw kind aan de monitor ligt).
- Uw baby strak inpakken onder de dekens geeft een veilig gevoel., het hoofdje blijft boven de dekens.
- Om een voorkeurshouding tegen te gaan, wordt het aanbevolen het hoofdje van uw baby na iedere voeding andersom te leggen (linker- of rechterzijde).
- Het is belangrijk dat de handjes bij het gezichtje liggen of dat uw baby iets kan vasthouden.
Rond en roterend handelen
De manier waarop u uw baby verschoont, baadt, temperatuurt en draagt, is een belangrijk onderdeel van de ontwikkelingsgerichte zorg.
Toepassingen:
- Bij het uit de wieg of couveuse halen, pakt u uw baby op door hem eerst op de zij te draaien. Ook het terug leggen gebeurt op een rustige manier, waarbij eerst contact wordt gemaakt met de billen en de zij.
- Zorgt u er voor dat u tijdens het dragen uw baby voortdurend goed ondersteunt bij het hoofd en de billen. Uw baby ligt in een ronde en gebogen houding.
- De luier verschoont u door uw baby bij de heupjes van de ene naar de andere kant te draaien en niet aan de beentjes op te tillen.
- Tijdens het temperaturen ligt uw baby op de zij waarbij u met een hand continu contact houdt met uw baby.
Vervelende handelingen
Voorafgaand aan het uitvoeren van een pijnlijke of vervelende handeling, bijvoorbeeld bloedprikken, krijgt uw kind sacharose. Dit is een zoete vloeistof. De sacharose maakt een stofje (endorfine) vrij in de hersenen waardoor uw baby zich comfortabeler voelt. De beste werking heeft de sacharose in combinatie met zuigen, bijvoorbeeld aan de borst, op een vinger of een speentje.
Geurdoekje
Het maken van een geurdoekje is prettig voor uw kind. U kunt hier een speciaal geurdoekje, een spuugdoekje van het ziekenhuis of iets van u zelf voor gebruiken. Draag het doekje enige tijd bij u, zodat uw lichaamsgeur in het doekje trekt. Door het doekje onder het hoofd van uw kindje te leggen, is de geur van een van de ouders steeds bij uw kindje. Dit geeft hem herkenning en een vertrouwd gevoel.
Deze folder is niet bedoeld als vervanging van mondelinge informatie, maar als aanvulling daarop. U kunt hierdoor alles nog eens rustig nalezen. Mocht u vragen hebben naar aanleiding van deze informatiefolder, stel deze dan aan de verpleegkundige, kinderfysiotherapeut of arts.
Contact
Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, dan kunt u bellen naar de Kinderafdeling via 088 125 43 25. Buiten werktijden kunt u bellen naar de Afspraakcentrale van Adrz via 088 125 00 00. Zij verbinden u door met de betreffende afdeling.
Wilt u een afspraak maken, annuleren of verzetten? Neem dan contact op met de Afspraakcentrale via 088 125 00 00 of via het contactformulier.