In de verschillende hormoonklieren en hormoonproducerende cellen kunnen gezwellen ontstaan. Dit zijn meestal goedaardige gezwellen, maar ook komen kwaadaardige gezwellen voor die kunnen uitzaaien naar andere weefsels en organen.
Gezwellen van de hypofyse
De hypofyse is een bolrond orgaantje met een diameter van ongeveer 1 cm dat gelegen is in de hersenen. Dit orgaantje speelt een belangrijke functie als dirigent van de hormoonproductie door de schildklier, bijnierschors en geslachtsklieren. Deze beïnvloeding komt tot stand via hypofyse hormonen die in de bloedbaan worden uitgescheiden en via het bloed de zogeheten doelwit-organen bereiken. Het is een soort schakelstation voor hormonen. Onder- en overproductie van hypofysehormonen kan leiden tot een breed scala aan klachten.
De overgrote meerderheid van de hypofysegezwellen is goedaardig. De behandeling van hypofysegezwellen varieert met het soort gezwel. De behandeling van gezwellen die geen duidelijke problemen van hormoon overproductie geven, maar wel erg groot zijn, is vooral neurochirurgisch (operatie via de neus/neusbijholtes) of bestraling. Gezwellen die overproductie van hormonen geven kunnen veelal chirurgisch of met medicijnen behandeld worden. Gezwellen die teveel prolactine produceren (prolactinomen) worden bij voorkeur met medicijnen behandeld.
Eventuele tekorten aan hormonen als gevolg van uitval van de hypofyse kunnen worden aangevuld door middel van medicijnen. Er zijn nauwe banden met het Erasmus MC, ons referentiecentrum voor patiënten met hypofyse aandoeningen die niet bij Adrz behandeld kunnen worden omdat bijvoorbeeld een neurochirurgische ingreep nodig is.
Gezwellen in darmsysteem en alvleesklier
Uit de hormoonproducerende cellen in het darmsysteem en de alvleesklier kunnen (veelal kwaadaardige) gezwellen ontstaan. Deze gezwellen kunnen zich openbaren door klachten en problemen veroorzaakt door overproductie van hormonen, maar soms zijn ze ook ‘klinisch niet functioneel’ en worden de klachten veroorzaakt door de ruimte-innemende werking van de gezwellen en/of hun uitzaaiingen. Het betreft zeldzame gezwellen die door meerdere specialisten behandeld en gediagnosticeerd worden. Dit heet ‘multidisciplinaire zorg’. Een deel van deze zorg wordt bij Adrz in nauw overleg met het ENETS-centrum van het Erasmus MC aangeboden.
Diagnostiek gezwellen darmsysteem en alvleesklier
Diagnostiek vindt plaats door middel van diverse scans en uitgebreid bloedonderzoek. Betrokken specialisten van Adrz zijn:
- endocrinoloog
- oncoloog
- maag-, darm- en leverarts
- chirurg
- patholoog
- radioloog
- nucleair geneeskundige
Tumorwerkgroep ‘Endocriene Tumoren’
Het Erasmus MC is ons topreferent verwijzingscentrum voor de behandeling van patiënten met endocriene tumoren uitgaande van de darmen en de alvleesklier. Het EMC is door de European Neuro-Endocrine Tumor Society (ENETS) gecertificeerd ‘centre of excellence’ voor de behandeling van deze patiënten. Er is een speciale tumorwerkgroep ‘Endocriene Tumoren’ actief. Deze faciliteert het multidisciplinaire overleg betreffende deze complexe patiëntengroep.