We spreken van een fractuur wanneer een bot gebroken is. Dit kan uiteenlopen van een simpele botbreuk tot een volledige verbrijzeling van het bot.
Klachten
In de meeste gevallen heeft u pijn. Er ontstaat een zwelling bij de breuk en normale bewegingen zijn vaak niet meer mogelijk.
De dag van de behandeling
Voorbereiding
Bloedverdunners
Als u bloedverdunnende medicijnen gebruikt, moet u dit vóór de behandeling aan de arts melden. In overleg met uw arts moet u tijdelijk stoppen met deze medicijnen.
De behandeling
De keuze van de behandeling is mede afhankelijk van de volgende factoren:
- Welk bot is gebroken.
- Wat voor soort breuk is het.
- Is het gewricht erbij betrokken.
- Hoe is de toestand van de weefsels in de directe omgeving.
- Hoe is uw algehele toestand.
Is behandeling nodig?
Bij de behandeling houden we aan de ene kant rekening met de botgenezing en aan de andere kant met het optreden van functieverlies door stijfheid. Dit betekent dat niet alle botbreuken behandeld moeten worden met gips of een operatie. Bij vingerfracturen of een breuk aan het sleutelbeen kun je bijvoorbeeld vaak direct starten met oefenen.
Gipsbehandeling
Met gips worden gebroken botstukken (eventueel nadat de breuk is gezet) zo goed mogelijk op hun plaats gehouden.
Het gips wordt in principe eerst aangelegd als een soort spalk (geen gips rondom). Dit is nodig omdat na het aanleggen van gips de zwelling rondom de botbreuk nog toe kan nemen en daardoor de bloedsomloop kan worden belemmerd. Zodra de zwelling is afgenomen, kan het gips helemaal rondom gemaakt worden als dat nodig is. Uiteindelijk geeft een gips rondom meer stabiliteit en is daardoor meer pijnstillend.
Vaak wordt in deze eerste fase regelmatig een röntgenfoto gemaakt om te controleren of de botstukken goed op hun plaats zijn gebleven. Bezwaar bij gipsbehandeling is dat behalve het gebroken botstuk ook de aangrenzende gewrichten moeten worden ingegipst. Dit kan leiden tot stijfheid. Het is belangrijk om de gewrichten die bewogen kunnen worden zoveel mogelijk te blijven bewegen.
Operatieve behandeling
Als de botstukken onderling een slechte positie hebben en/of de stand van een gewricht niet optimaal is kan tot een operatieve behandeling worden besloten. Een ander voordeel van een operatie is dat er sneller weer geoefend kan worden zodat er minder kans is op stijfheid. Voor de operatieve behandeling zijn meerdere technieken ontwikkeld:
- Het aanbrengen van een plaat met schroeven op het gebroken botstuk.
- Het aanbrengen van schroeven in het gebroken botstuk.
- Pennen door de mergholte van het bot.
Pennen die door de huid heen in het bot worden geboord en dan buiten het been of arm stevig met elkaar worden verbonden (externe fixatie).
- Het vervangen van een afgebroken botdeel door een prothese.
Risico’s
- Voor een operatie is een verdoving of narcose nodig.
- De operatie betekent een extra beschadiging van met name de weefsels rondom het bot en gewricht, wat weer kan leiden tot stijfheid.
- Andere mogelijke risico’s zijn wondinfectie, bloeding, trombose, longembolie, longontsteking, doorligplekken en blaasontsteking.
- In sommige gevallen moet het materiaal weer verwijderd worden nadat de breuk genezen is. Dit betekent dat u nog een keer geopereerd moet worden.
De behandelend arts kan u uitleggen waarom hij voor een bepaalde techniek kiest.
Mogelijke complicaties
Behalve de hierboven genoemde complicaties, die min of meer samenhangen met de gekozen behandeling, zijn er nog twee complicaties mogelijk:
- De breuk geneest trager dan normaal (delayed union) of wil helemaal niet genezen (non-union).
- De breuk geneest trager dan normaal of wil helemaal niet genezen.
We spreken van een vertraagde genezing wanneer een breuk niet vast is gegroeid in de tijd die daar gemiddeld voor staat. De oorzaak van een dergelijke complicatie komt meestal door de ernst van de fractuur en de beschadiging van omringende weefsels. Wanneer de gebroken botstukken onvoldoende van bloed worden voorzien, geneest de breuk niet of met ernstige vertraging. Een andere mogelijke oorzaak is een infectie of onvoldoende stabilisatie van de botbreuk. Nog twee factoren die de genezing van de breuken beïnvloeden zijn roken en een slechte voedingstoestand. Vooral van roken wordt steeds duidelijker dat het een nadelig effect heeft op de genezing. Een vertraagde genezing leidt vaak tot nieuwe ingrepen.
Complex regionaal pijnsyndroom
Complex regionaal pijnsyndroom is een aandoening die optreedt na een relatief gering letsel of operatie aan een arm of been. Bij deze aandoening kunnen alle weefsels betrokken raken. Bij posttraumatische dystrofie kunnen een aantal verschijnselen optreden, zoals zwelling, roodheid, warmte of juist koude en pijn.
Vaak worden fysiotherapeut, revalidatiearts en het pijnteam betrokken bij behandeling. Zie voor meer informatie de folder ‘Posttraumatische Dystrofie’.
Nazorg
Pijn
Bij pijn kunt u pijnstillers zoals paracetamol gebruiken. Deze kunt u bij de drogist of apotheek kopen. Hiervan mag u per dag maximaal vier keer twee tabletten van 500mg gebruiken. Als dit onvoldoende is, neem dan u contact op met uw behandelend arts.
Wond
Wij adviseren om een jaar lang de littekens niet bloot te stellen aan de zon of de littekens in te smeren met zonnebrand factor 50. Dit om hyperpigmentatie (dit is een bruine verkleuring van de littekens die mogelijk niet meer weg trekt) te voorkomen
Controleafspraak
Bij ontslag krijgt u een afspraak mee voor een controle op de polikliniek.
Contact
Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen of ontstaan er na de behandeling onverhoopt problemen waarover u zich zorgen maakt, dan kunt u bellen naar de polikliniek Chirurgie via 088 125 42 37. Buiten werktijden kunt u bellen naar de Afspraakcentrale van Adrz via 088 125 00 00. Zij verbinden u door met de betreffende afdeling.
Wilt u een afspraak maken, annuleren of verzetten? Neem dan contact op met de Afspraakcentrale via 088 125 00 00 of via het contactformulier.