GBS-bacterie
GBS staat voor Groep B-haemolytische streptococ. De GBS-bacterie komt bij volwassenen veel voor als meestal onschuldige bewoner van het darmkanaal. Vanuit het darmkanaal kan de GBS-bacterie een blaasontsteking veroorzaken. De bacterie kan ook in de vagina aanwezig zijn zonder daar enige last te veroorzaken. In Nederland is vijftien tot twintig procent van alle zwangere vrouwen (ongemerkt) draagster van deze bacterie. Van alle pasgeborenen wordt ongeveer één op de duizend ziek door een infectie met GBS. Hoe de GBS-bacterie zich verspreidt is onbekend. Hoe het komt dat de één wel en de ander geen draagster is van de GBS-bacterie blijft meestal onbekend.
Aantonen van GBS
Onderzoek bij elke zwangere vrouw wordt in Nederland niet geadviseerd. GBS wordt maar bij één op de vijf zwangeren gevonden en heeft maar zelden gevolgen. In bepaalde situaties is het wel verstandig onderzoek te doen, zoals bij een zwangere die opgenomen is in verband met voortijdige weeën of te vroeg gebroken vliezen.
Een eenvoudige en betrouwbare manier om bij vrouwen de aanwezigheid van de GBS-bacterie aan te tonen is het inzetten van een vagina/rectum kweek. De verpleegkundige strijkt dan met een wattenstokje langs de opening van de vagina en langs de anus. De uitslag duurt meestal twee tot drie dagen. Tevens kan bij klachten de urine gekweekt worden.
Redenen om te kweken
- Langer dan 24 uur gebroken vliezen.
- Vroeggeboorte; minder dan 37 weken.
- Moederlijke koorts rondom de bevalling (hoger dan 37.8°C).
- In de voorgeschiedenis van de moeder een urineweginfectie, die werd veroorzaakt door GBS-bacterie.
- Vrouwen die eerder een kind kregen met GBS-ziekte.
- De aanwezigheid van GBS-bacterie in de vagina en/of in de urine, vooral als deze in overmaat aanwezig zijn.
GBS bij de baby
Gebleken is dat baby’s op drie tijdstippen met de GBS-bacterie besmet kunnen worden.
Besmetting in de baarmoeder
Zodra de vruchtvliezen zijn gebroken, kunnen de GBS-bacteriën het vruchtwater besmetten en op die manier het ongeboren kind bereiken.
Besmetting in de vagina
In de uitdrijvingsfase, tijdens de passage, kan het kind besmet worden met daar aanwezige GBS-bacteriën.
Besmetting na de geboorte
Minder vaak doen de eerste verschijnselen van GBS-ziekte zich voor in de leeftijdsfase van 24 uur tot 90 dagen. Dan kan de besmetting heel goed tijdens de geboorte hebben plaatsgevonden; de GBS-bacteriën houden zich als het ware enige tijd verscholen. Het is mogelijk dat deze kinderen pas uren, dagen of weken na hun geboorte besmet zijn geraakt, bijvoorbeeld via de handen van een volwassene.
Symptomen bij de baby
Wanneer de besmetting reeds in de baarmoeder heeft plaatsgevonden en de bevalling op zich laat wachten, kan een te snelle hartslag van de ongeboren baby een teken van GBS-ziekte zijn. Daarnaast kan koorts tijdens de bevalling een vroeg signaal zijn dat het vruchtwater en dus ook het nog ongeboren baby zijn besmet. Het is dan goed om de temperatuur van de moeder bij wat langer gebroken vliezen om de paar uur op te nemen. Meconium (eerste ontlasting van de baby) in het vruchtwater is soms een teken van een infectie.
Ziekteverschijnselen direct na de geboorte zijn vooral een snelle, oppervlakkige ademhaling, een grauwe huidskleur, slapte, sufheid of een slechte algemene conditie.
Langer na de geboorte is dikwijls kreunen het eerste verschijnsel. Een snelle ademhaling, een afwijkende kleur, slecht drinken, spugen, koorts of juist ondertemperatuur kunnen signalen zijn die wijzen op een GBS-infectie.
Behandeling
Het is lang niet altijd mogelijk een GBS-ziekte van de baby te voorkomen. In situaties waar het kind een hoge kans heeft om ziek te worden, kan de arts wel voorzorgsmaatregelen nemen. Een uitslag van een kweek die GBS laat zien bij een dreigende vroeggeboorte of voortijdig gebroken vliezen is een reden om al tijdens de zwangerschap of rondom de bevalling antibiotica te geven, minstens vier uur voor de bevalling, tot de geboorte. Soms krijgt de baby na de geboorte nog antibiotica van de kinderarts, bijvoorbeeld bij koorts tijdens de bevalling. Er wordt geadviseerd de baby de eerst 24 uur na de geboorte te observeren in het ziekenhuis. Bij verschijnselen van GBS-ziekte wordt de baby overgeplaatst naar de Kinderafdeling.
De stichting Ouders van Groep B streptococ patiënten is een oudervereniging voor ouders. De stichting is opgericht om hulp te bieden aan ouders die steun en informatie zoeken (www.ogbs.nl).
Contact
Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen of ontstaan er na de behandeling onverhoopt problemen waarover u zich zorgen maakt, dan kunt u bellen naar Gynaecologie via telefoonnummer 088 125 00 00 (telefonisch bereikbaar: maandag t/m vrijdag 8.00-13.00). Buiten werktijden kunt u bellen naar de Afspraakcentrale van Adrz via 088 125 00 00. Zij verbinden u door met de betreffende afdeling.
Wilt u een afspraak maken, annuleren of verzetten? Neem dan contact op met de Afspraakcentrale via 088 125 00 00 of via het contactformulier.