Als u bent doorverwezen naar Adrz met het vermoeden dat u longkanker heeft, ondergaat u een aantal onderzoeken om de diagnose wel of geen longkanker te kunnen stellen. Hieronder leest u over het diagnose- en behandeltraject, uw aanspreekpunt en het team dat voor u klaarstaat.
Aanspreekpunt
Als er, bijvoorbeeld na een longfoto, een verdenking van longkanker is geconstateerd, krijgt u een casemanager toegewezen. Dit is een gespecialiseerd verpleegkundige en uw aanspreekpunt tijdens het onderzoek- en behandeltraject. Zij neemt contact met u op om u verder te informeren over het vervolg. Daarnaast overlegt ze met u over uw conditie en voedingstoestand, en kan ze bijvoorbeeld een fysiotherapeut of diëtist inschakelen.
Diagnose
Om de diagnose te kunnen stellen wordt er als eerste een PET-CT scan gedaan. We kunnen hierop zien of de verdenking op kanker terecht is en of er sprake lijkt te zijn van uitzaaiingen naar lymfklieren of andere organen. Vervolgens kijken we welke plaats het meest geschikt is om een stukje weefsel uit de tumor weg te nemen. Dit noemen we een biopt. Voor het biopt maken we gebruik van wisselende onderzoeken: bronchoscopie, pleurapunctie, EBUS, endo-echo, CT-geleide longpunctie en leverbiopt zijn de meest gebruikte onderzoeken. Het weefsel wordt vervolgens opgestuurd naar het laboratorium en onderzocht door de patholoog. In het laboratorium wordt bepaald of het een goedaardige of kwaadaardige afwijking is en worden de kenmerken van de tumor achterhaald. Na drie tot vijf werkdagen weten we of er sprake is van longkanker en ook welk type longkanker dit betreft. De behandeling van longkanker wordt steeds preciezer en kan van patiënt tot patiënt verschillen. Regelmatig zijn daarom aanvullende DNA-analyses nodig om de meest geschikte behandeling te bepalen, dit kan twee weken duren. Soms is ook aanvullend een MRI-scan van de hersenen nodig of longfunctie-onderzoek.
- CT-scan
- PET-CT-scan
- Bronchoscopie
- Pleurapunctie
- EBUS
- Echo endoscopie
- CT-geleide longpunctie
- Leverbiopt
- MRI hersenen
- Longfunctie
Multidisciplinair overleg
Patiënten met (een verdenking van) longkanker die onderzocht zijn, worden besproken in een multidisciplinair overleg. Tijdens dit overleg zijn de (oncologisch) longarts, radioloog, nucleair geneeskundige, radiotherapeut, chirurg, patholoog en gespecialiseerd verpleegkundige aanwezig. Ook is er een (oncologisch) longarts van het Erasmus MC aanwezig. De diagnose en het advies over het vervolg wordt zo spoedig mogelijk met u besproken tijdens een bezoek aan de polikliniek. Daarnaast wordt ook uw huisarts op de hoogte gesteld van de diagnose en het advies over het behandelplan.
Bezoek aan polikliniek
Nadat alle onderzoeken zijn afgerond, heeft u een gesprek met de longarts. De uitslagen van de diverse onderzoeken worden dan met u besproken. Het is toegestaan om dit gesprek op te nemen (met uw telefoon bijvoorbeeld). Als uit de diagnose blijkt dat het om een lokaal gezwel gaat zonder uitzaaiing, wordt u verwezen naar de longchirurg (keuze uit het Bravis ziekenhuis of Erasmus MC) of naar de radiotherapeut in Vlissingen.
Behandelingen
De behandeling van longkanker hangt af van het stadium van de ziekte en – in geval van uitzaaiingen – ook van de eigenschappen van de tumorcellen. Behandeling die worden toegepast, vindt u hieronder.
Operatie
Een operatie is alleen zinvol als de hele tumor verwijderd kan worden. Het is dus ook een behandeling die gegeven wordt met genezing als doel. Vaak is het een ingrijpende behandeling en is het van belang dat iemand in goede conditie is voorafgaand aan de operatie. Over het algemeen wordt alleen geopereerd bij niet-kleincellige longkanker. Bij kleincellige longkanker is de ziekte vaak zo ver uitgezaaid, dat een operatie maar zelden mogelijk is. Bij een operatie wordt vaak een deel van de long verwijderd (lobectomie), maar soms is het ook nodig om de hele long te verwijderen (pneumonectomie). Voor de operatie worden uitgebreide onderzoeken gedaan om na te gaan of er genoeg longinhoud overblijft om een normaal leven te kunnen leiden. Soms is het na een operatie nodig om alsnog een 2e behandeling te geven. Dit kan in de vorm van radiotherapie of chemotherapie.
Radiotherapie
Bestraling is de behandeling van kanker met straling. Een ander woord hiervoor is radiotherapie. De straling komt uit een bestralingstoestel. Voor de start van de bestraling wordt er door de radiotherapeut een bestralingsplan gemaakt: de hoeveelheid straling wordt berekend en de exacte plaats van de bestraling wordt bepaald. Het doel is kankercellen te vernietigen en gezonde cellen zoveel mogelijk te sparen. Het is een plaatselijke behandeling. Het deel van lichaam waar de tumor (of uitzaaiing) zit wordt bestraald. Bestraling wordt op verschillende manieren gebruikt in de behandeling van longkanker. Zowel in behandelingen met genezing als doel, als behandelingen om de ziekte af te remmen en/ of klachten te verminderen.
Radiotherapie kan een behandeling op zichzelf zijn, maar kan ook gebruikt worden in combinatie met bijvoorbeeld chemotherapie , immunotherapie of na een operatie.Vaak betekent de behandeling met bestraling dat er een bepaalde tijd (soms dagen, soms wekenlang) dagelijks een bestraling wordt gegeven. Dit is afhankelijk van het bestralingsplan, wat de radiotherapeut maakt.
Chemotherapie
Chemotherapie is een behandeling met medicijnen die cellen doden of remmen. Een ander woord hiervoor is cytostatica. Chemotherapie wordt vaak in verschillende kuren en via een infuus gegeven. Zo verspreiden de medicijnen zich door het hele lichaam.
Er zijn verschillende vormen van chemotherapie. Afhankelijk van het type en stadium van de longkanker, maar ook de werkingen van lever en nieren en de conditie van de patiënt, wordt er voor een specifieke chemokuur gekozen. Er zijn chemokuren die in een paar uur via het infuus gegeven worden, terwijl er ook kuren zijn die een aantal dagen duren.
Meestal vindt een kuur eenmaal in de 3 weken plaats. Totaal worden er vaak 3of 4 kuren gegeven. Het effect van de therapie wordt (tussentijds) gemeten met een CT- scan.
Soms wordt ervoor gekozen om chemotherapie langduriger te geven. Als blijkt dat de chemotherapie werkt, dan kan de arts voorstellen langer met de behandeling door te gaan. Dit vergroot de kans dat de kankercellen langere tijd wegblijven. Dit heet een onderhoudsbehandeling. Of onderhoudsbehandeling kan aanslaan hangt ook af van het type longkanker.
Chemotherapie kan een behandeling op zichzelf zijn, maar wordt ook gebruikt in combinatie met radiotherapie, immunotherapie , of kan voor- of na een operatie toegepast worden.
Immunotherapie
Immuuntherapie (of immunotherapie) is een behandeling die ervoor zorgt dat het eigen afweersysteem kankercellen beter kan vernietigen. Ons lichaam heeft een eigen afweersysteem dat ons beschermt tegen indringers, zoals virussen en bacteriën. Dit systeem wordt het immuunsysteem genoemd. Dit systeem ruimt slechte cellen op. Het afweersysteem herkent ook kankercellen, maar ziet ze soms niet als gevaarlijk. Ze lijken dan bijvoorbeeld teveel op gewone cellen of ze kunnen zich als het ware onzichtbaar maken. Het afweersysteem komt dan niet in actie. Soms reageert het afweersysteem wel, maar slaagt het er niet in om de kankercellen goed of volledig op te ruimen. Bijvoorbeeld omdat de kankercellen stoffen afgeven die het afweersysteem verzwakken.
Immuuntherapie is een behandeling die het eigen afweersysteem activeert en versterkt. Hierdoor kan het eigen afweersysteem de kankercellen beter herkennen en doden.
Immunotherapie wordt via een infuus gegeven en wordt inmiddels op meerdere manieren gebruikt in de behandelingen van vooral de niet-kleincellige longkanker.
Het kan in combinatie met andere behandelingen zoals chemo- en/ of radiotherapie gegeven worden en het kan op zichzelf gegeven worden. De infusen vindt iedere twee of drie weken plaats. De kuur duurt vaak dertig minuten tot een uur.
Doelgerichte therapie
Doelgerichte of targeted therapie richt zich op veranderingen in het erfelijke materiaal (DNA) van de kankercel. Zo’n verandering heet ook wel een mutatie. Zo’n mutatie zorgt er voor dat de kankercel sneller kan groeien en delen.
Doelgerichte medicijnen kunnen werken aan de buitenkant of aan de binnenkant van een cel. De middelen remmen signalen in de kankercel die nodig zijn voor groei, deling en overleving. Hierdoor sterft de kankercel af of deelt zich niet meer.
Doelgerichte therapie wordt alleen bij een specifieke longkanker gegeven, wat zo’n mutatie- eiwit heeft. Dat is vooral de niet- kleincellige longkanker, met name het adenocarcinoom.
Niet iedere mutatie die bekend is bij longkanker, kan al behandeld worden. Wel zijn er de laatste jaren een aantal nieuwe doelgerichte middelen ontwikkeld. Doelgerichte therapie wordt in tablet vorm gebruikt, moet dagelijks ingenomen worden en wordt vooral toegepast bij een uitgezaaide vorm van longkanker.
Behandelteam
Oncologisch longarts, radioloog, patholoog, nucleair geneeskundige, gespecialiseerd verpleegkundige/casemanager.
- Ondersteunende diensten: diëtiste, fysiotherapeut, psycholoog, maatschappelijk werk, ergotherapeut.
- Zuidwest Radiotherapeutisch Instituut (ZRTI): radiotherapeut.
- Erasmus Medisch Centrum (EMC): chirurg, oncologisch longarts.
- Bravis ziekenhuis: chirurg.
Meer informatie
Gesprekshulp voor uw afspraak.