PEC-sonde verzorgen

Deze folder geeft u meer informatie over het verzorgen van de PEC-sonde. Het is goed u te realiseren dat de situatie voor u persoonlijk anders kan zijn dan beschreven.

In de eerste week

Het is belangrijk dat de buikwand en de dikke darmwand in de eerste week goed tegen elkaar gehouden worden, zodat er een stevige doorgang (fistel) gevormd kan worden. Daarom zit de fixatieschijf enigszins strak tegen de buikwand aan. De PEC-sonde moet zeven tot tien dagen zo blijven zitten. Beweeg de PEC-sonde zo min mogelijk. Let op: bij lachen, niezen hoesten kan de fixatieschijf iets verschuiven, controleer soms of de fixatieschijf op zijn plaats blijft zitten. Zet een streepje met een watervaste stift net boven de fixatieschijf, zodat u weet of de fixatieschijf op zijn plaats blijft/zit. Soms zitten er naast de fistelopening nog steunhechtingen. De steunhechtingen ziet u als twee draadjes vlak naast de PEC-sonde zitten. Het is normaal dat de hechtingen een wat ‘trekkerig’ gevoel geven. De hechtingen moeten tussen zeven à tien dagen verwijderd worden.

Dagelijkse verzorging van de insteekopening.

Was uw handen met water en zeep en droog uw handen goed af met een schone handdoek.
Verwijder het splitgaas. Maak de fistelopening en de fixatieschijf schoon met een vochtig gemaakt gaas.
Controleer de fistelopening op roodheid, gezwollen zijn en op kleur van het wondvocht. Het is normaal dat er de eerste dagen wat wondvocht uit de de fistelopening komt en dat de fistelopening gevoelig/pijnlijk is. Tegen de pijn mag u vier maal daags 1000 mg Paracetamol gebruiken.
Droog hierna de huid, fixatieschijf en de PEC-sonde goed af met een gaas. Plaats tussen de fixatieschijf en de buikwand een schoon splitgaas. Laat de klem, die op de PEC-sonde zit zoveel mogelijk open. Zet de klem alleen dicht voor het aansluiten van het laxeermiddelen zodat er geen lekkage is. Zo blijft de PEC-sonde langer in goede conditie en gaat zo jaren mee.

Als er veel vocht uit de fistelopening komt, maakt u de fistelopening vaker per dag schoon met een vochtig gemaakt gaas en droog daarna de huid, PEC-sonde en fixatieschijf goed. Als er na twee dagen geen vocht meer uit de fistelopening van de PEC-sonde komt, mag u weer douchen. U mag pas na tien dagen weer zwemmen of een bad nemen.

Medicijnen

U krijgt een recept mee voor een antibioticakuur. Start hiermee zodra u met ontslag gaat en maak de kuur in zijn geheel af. Als na de antibioticakuur, de fistelopening nog gaat ontsteken of ontstoken eruit ziet, kan het zijn dat de antibioticakuur verlengd moet worden. Neem dan contact op. Zie kopje contact.

De algemene PEC-zorg na de eerste week

Deze bestaat uit drie stappen;

Het reinigen van de PEC-sonde en de huid rondom de fistelopening, draaien en dompelen van de PEC-sonde.
Het reinigen van de ENFIT-aansluiting.
Het toedienen van laxeermiddel en doorspuiten via de PEC-sonde.

Stap 1: reinigen van de PEC-sonde en de huid rondom de fistelopening, draaien en dompelen

Zorg dat alle spullen binnen handbereik zijn. Was altijd uw handen met water en zeep. Droog de handen hierna goed af met een schone handdoek, voordat u handelingen met de PEC-sonde doet.

Open de klem van de fixatieschijf.

Haal de PEC-sonde uit de fixatieschijf.

Schuif de fixatieschijf paar centimeters naar boven. Controleer de huid rondom de fistelopening op roodheid, harde plekken en lekkage. Maak de huid en de beide kanten van de fixatieschijf schoon met kraanwater. Pak de PEC-sonde tussen duim en wijsvinger en duw de PEC-sonde drie à vier centimeter naar binnen. Herhaal dit een paar keer. Dit heet dompelen. In het begin kan dompelen gevoelig zijn, maak de PEC-sonde dan nog nat met een beetje water. Tijdens het naar binnen duwen, draait u de PEC-sonde honderdtachtig graden links- en rechtsom. Dit heet draaien.

Trek daarna licht aan de PEC-sonde totdat er weerstand wordt gevoeld. De interne fixatieschijf ligt dan tegen de darmwand aan. Droog de fixatieschijf, de PEC-sonde en de huid goed af met een schone handdoek. Gebruik voor het drogen van de huid/PEC-sonde geen föhn, want de warmte van de föhn kan de PEC-sonde beschadigen. Plaats de fixatieschijf terug in de originele positie. Laat ter dikte van een euromunt ruimte tussen de fixatieschijf en de buikwand. Bevestig de PEC-sonde weer in de fixatieschijf en sluit hem weer. Ter controle moet de markeerstreep net boven de fixatieschijf zichtbaar zijn. Fixeer de sonde zodat er geen knikken in komen.

Bij veel transpireren of bij vocht uit de fistelopening; plaats een splitgaas tussen de fixatieplaat en de buikhuid.
Gebruik van zalven: kortdurend en alleen op advies van een deskundige. Producten waarin polyvidon/jodium bevatten moeten vermeden worden want deze kunnen de PEC-sonde beschadigen.

2. Het reinigen van de ENFIT-aansluiting

De ENFIT-aansluiting een tot twee keer per week reinigen met water en met behulp van een tandenrager/wattenstaaf.

3. Het toedienen van het laxeermiddel en doorspuiten van de PEC-sonde

Laxeermiddelen dienen goed opgelost te zijn in water.
Spoel voor en na het laxeermiddel de PEC-sonde door met 20 à 40 ml. lauwwarm water.
Bij geen gebruik van de PEC-sonde; een maal daags doorspuiten met 20 à 40 ml lauwwarm water.
Het opbouwschema voor het laxeren krijgt u mee bij ontslag.

Bevestigen van een nieuwe ENFIT-aansluiting (connector)

Zorg dat de PEC-sonde vastzit geklemd in de fixatieschijf en sluit eventueel de geplaatste klem. Verwijder de oude ENFIT-aansluiting.
Schuif de bevestigingsschroef met de externe witte ring op de sonde – het witte gedeelte dat naast de fixatieschijf zit (zie 1 en 2).
Druk de pin van de ENFIT-connector in de PEC-sonde. Schroef de bevestigingsschroef en de ENFIT-connector vast terwijl u de ENFIT-connector vasthoudt. Draai enkel aan de bevestigingsschroef (zie 3 en 4).
De witte ring mag na het vastschroeven verwijderd worden (zie 5). (Bron; Fresenius)

Verwijderen van de PEC-sonde

De PEC-sonde kan niet binnen vier weken na de PEC-plaatsing verwijderd worden want pas na omdat het fistelkanaal zich dan nog niet voldoende gevormd heeft. Er kan dan nog een open verbinding met de buikholte zijn. Na die vier weken kan eventueel de PEC-sonde veilig verwijderd worden door een deskundige.

Problemen, oorzaken en oplossingen

De meest voorkomende problemen hebben we voor u op een rijtje gezet met daarbij de mogelijke oplossingen, die u zelf kunt doen en wanneer u hulp in moet schakelen.

Een gezwollen, rode, geïrriteerde huid of drukplekken. Zit de fixatieschijf te strak? Maak hem dan losser. De ruimte tussen de fixatieschijf en huid moet ter dikte van een euromunt zijn. Bij een rode geïrriteerde huid; maak de huid rondom fistelopening een paar keer per dag schoon met water. Bij transpiratie of vochtafscheiding; plaats een splitgaasje tussen de fixatieplaat en de huid. Probeer de huid zo veel mogelijk aan de buitenlucht te drogen. Ga bijvoorbeeld een keer met ontblote buik in de zon zitten of thuis ’s avonds op de bank voor de tv. Gebruik, in overleg met een deskundige, eventueel kortdurend een dun laagje zinkzalf of Sudocreme rondom de fistelopening. Uw thuisorganisatie kan u hierin ook mogelijk adviseren. Bij geen verbetering, neem contact op. Zie kopje contact.

Ontstaan van wild vlees (trosje of een bolletje weefsel rond de fistelopening) Sommige mensen hebben sneller de neiging tot vorming van wild vlees. Zorg dat de huid goed droog blijft en het fixatieschijfje dicht tegen de buikwand aanzit, want vocht en darmsappen kunnen een rol spelen bij ontstaan van wild vlees.

Bij lekkage van vocht langs de sonde. Controleer of de PEC-sonde op de juiste wijze vastgemaakt is, want door hoesten, niezen kan het fixeerschijfje iets verschuiven. Er moet ter dikte van een euromunt tussen de fixatieschijf en de buikwand zijn. Pas goede huidverzorging toe want darmsappen kunnen een rol spelen bij een geïrriteerde huid. Tips voor goede huidverzorging; zie kopje bij geïrriteerde huid. Is de ENFIT-connector beschadigd? Vervang deze dan. Is de PEC-sonde lek? Is de fistelopening te ruim? Als de PEC-sonde lek is of als de fistelopening te ruim is of bij geen verbetering; neem contact op. Zie kopje contact.

Dompelen en draaien van de PEC-sonde gaat moeilijk of lukt niet. Is de PEC-sonde te weinig gedompeld en gedraaid? Maak de PEC-sonde met beetje water nat en probeer voorzichtig of het dompelen en draaien lukt. Als dit niet lukt, kan het zijn dat de interne fixatieschijf in het darmslijmvlies vastgegroeid is.(Burried Bumper) Dien geen laxeer- of spoelmiddelen meer toe via de PEC-sonde. Neem contact op. Zie kopje contact. Mogelijk moet de PEC-sonde vervangen worden.

Spoelen via de PEC-sonde lukt niet of gaat moeizaam. Is de klem op de PEC-sonde geopend? Is er te weinig gedraaid en gedompeld? Het zou kunnen zijn dat u daarom de PEC-sonde slecht of niet kunt spoelen want mogelijk is de interne fixatieschijf in de darmwand gegroeid. Maak de PEC-sonde nat met een beetje water en probeer de PEC-sonde voorzichtig te dompelen en te draaien. Lukt dit niet; dien geen spoel-of laxeermiddel via de PEC-sonde toe. Gaat draaien en dompelen goed, kan de PEC-sonde verstopt zijn. Als de PEC-sonde verstopt is, spuit de PEC-sonde door met een 10 ml ENFIT-spuit gevuld met lucht. Bij geen resultaat, kunt u de PEC-sonde met behulp van een 10 ml. spuit gevuld met lauwwarm water proberen door te spoelen.

Gebruik hierbij geen kracht, ook geen kleinere spuit dan 10 ml en ook geen voerdraad of een scherp voorwerp want u kunt de PEC-sonde beschadigen.

Als bovenstaande adviezen niet lukken, neem dan contact op want mogelijk moet de PEC-sonde vervangen worden. Zie kopje contact.

PEC-sonde komt verder uit de fistelopening of is eruit uitgevallen. Als de PEC-sonde binnen vier weken na PEC-plaatsing eruit is gevallen: neem dan direct contact op met de(dienstdoende) MDL-arts. Plaats in ieder geval de uitgevallen PEC-sonde of reserve katheter niet zelf terug want er bestaat de kans dat het fistelkanaal zich nog niet gevormd heeft. Als de PEC-sonde na vier weken van de PEC-plaatsing eruit is gevallen: plaats, als het mogelijk is, de reserve (blaas)katheter terug in de fistelopening en plak hem goed vast met behulp van een pleister. Als uit PEC-sonde in de avonduren eruit valt, neem dan de volgende dag contact op. Dien geen laxeer-/spoelmiddel meer toe via de teruggeplaatste katheter. Geen reserve(blaas) katheter of de katheter kan niet terug geplaatst worden? Neem direct contact omdat het fistelkanaal binnen enkele uren sluit. Zie kopje contact.

Pijn De eerste twee weken kunnen tegen vallen in verband met pijn: bedenk dat de PEC-sonde door de spieren van de buikwand is geprikt. Sommige patiënten ervaren hiervan last bij hun dagelijkse bezigheden. Deze klachten zijn met een goede pijnbestrijding te behandelen bijvoorbeeld een combinatie Paracetamol met Diclofenac/ Naproxen. Pijnklachten gaan na enkele weken over. Als de pijnklachten niet verminderen: neem dan contact op. Zie kopje contact.

Koorts, toenemende buikpijn wat verergert bij aanraken, hoesten of bewegen. Neem contact op. Zeker als dit binnen tien dagen na de PEC-plaatsing is. Zie kopje contact.

Contact

Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen of zijn er veranderingen in uw gezondheid opgetreden tussen het maken van de afspraak en het onderzoek, zoals het krijgen van een pacemaker of het starten met een bloedverdunner. Neem op werkdagen tussen 8.30 en 12.00 uur contact op met Scopie Behandel Afdeling via 088 125 5250. Ontstaan er vlak na de behandeling onverhoopt problemen? Neem dan op werkdagen tussen 8.30 en 12.00 uur en tussen 13.00 uur en 16.30 contact op met Scopie Behandel Afdeling.

Wilt u een afspraak verzetten of annuleren? Als de afspraak meer dan zeven dagen vooruit ligt, neem dan contact op via contactformulier. U mail wordt meestal de eerstvolgende werkdag beantwoord. Is de afspraak binnen zeven dagen? Neem dan op werkdagen tussen 8.30 en 12.00 uur en tussen 13.00 uur en 16.30 contact op met Scopie Behandel Afdeling via 088 125 5250.

Bij vragen/problemen over de PEC-sonde zorg; kunt u de MDL-verpleegkundige mailen via mdl.verpleegkundigen@adrz.nl of neem op werkdagen (van maandag tot en met donderdag) tussen 8.00 uur en 17.00 contact op via 088 125 44 95

Als de PEC-sonde geplaatst is voor het spoelen(laxeren) van de darmen dan kunt u met uw vragen en problemen terecht bij de continentieverpleegkundige via continentiezorg@adrz.nl of neem op werkdagen tussen 8.30 en 12.00 uur of tussen 14.00 uur en 16.00 uur met poli urologie via 088 125 65 05

Als u de afdeling niet kunt bereiken, kunt u bellen naar de Receptie van Adrz via 088 125 00 00.

Extra informatie

Via de app-store van Google play of Apple kunt u gratis de PEG-app downloaden. De PEG-app is een zelfhulpinstrument voor de “PEG/PEC-patiënt” en mantelzorger/thuiszorg.