Een operatie is voor iedere patiënt een spannende gebeurtenis. Of het nou gaat om een kleine of complexe ingreep, in alle gevallen geldt: hoe vitaler je het traject ingaat, hoe beter je het doorstaat en hoe sneller herstel mogelijk is. Chirurg Hugo Nijhof en verpleegkundig specialist Marjon Oostdijk vertellen wat de patiënt rond een operatie allemaal te wachten staat, hoe deze wordt begeleid en wat iemand zelf kan doen om het herstelproces gunstig te beïnvloeden.
Marjon is verpleegkundig specialist maag-, lever- en darmoncologie en Hugo doet alle voorkomende operaties in de buik: van liesbreuken en ontstoken galblaas of blinde darm tot het verwijderen van tumoren bij darmkanker. “Patiënten komen hier soms binnen via de Spoedeisende Hulp of worden bijvoorbeeld doorverwezen door hun huisarts of de oncoloog in het ziekenhuis”, vertelt Hugo. “Na een eerste gesprek volgen meestal nog verschillende onderzoeken, zoals een echo, bloedonderzoek of een CT- of MRI-scan. Als we de diagnose hebben gesteld, leggen we uit wat de behandelmogelijkheden zijn en welk traject daarna volgt. Wordt een operatie ingepland, dan krijgt de patiënt een preoperatieve screening: in maximaal 1,5 uur wordt de patiënt onderzocht en goed voorbereid op de opname. Daar volgen soms nog aanvullende onderzoeken, zoals een hartfilmpje. Dat is afhankelijk van de gezondheid en leeftijd van de patiënt.”
Conditie verbeteren
Hoe vitaler de patiënt een operatie ondergaat, hoe groter de kans op snel herstel. Marjon: “Bij zeventigplussers die voor een darmoperatie komen, controleren we aan de hand van een vragenlijst hoe het met de conditie is gesteld en op welke punten we de patiënt voor de operatie extra kunnen ondersteunen. Dat kan gaan om fysiotherapie, het optimaliseren van de voeding of een ijzerinfuus. Soms is er overleg met de betrokken zorgverleners, zodat we met elkaar de vitaliteit van de patiënt zo goed mogelijk kunnen maken.” Hugo vult aan: “Je ziet de laatste 10 jaar dat de behoefte van de patiënt steeds centraler gaat staan. We stemmen alles nauwkeurig af en loodsen een patiënt op die manier zo goed mogelijk door het hele traject.”
Snel weer zelfstandig
Ook tijdens de operatie is alles erop gericht om de conditie van de patiënt optimaal te houden. Hugo: “We proberen een patiënt tijdens een operatie zoveel als mogelijk normaal te laten functioneren. Dus we houden de bloeddruk zo stabiel mogelijk, houden de temperatuur op peil, beperken het bloedverlies en voeren de operatie zo efficiënt mogelijk uit. Het is niet voor niets dat een zogenaamde kijkoperatie zo in opkomst is. Die is minder ingrijpend, waardoor sneller herstel mogelijk is.” Marjon legt uit dat ook na de operatie veel winst te behalen valt. “We stimuleren patiënten zo snel mogelijk zoveel mogelijk zelf te doen: uit bed, aan tafel eten en indien nodig komt de fysiotherapeut langs. Ook ontslag uit het ziekenhuis draagt bij aan een voorspoedig herstel: thuis slaap je beter en heb je minder kans op infecties. Herstellen doe je thuis, niet in het ziekenhuis. En kan het thuis niet, dan kan een opname in bijvoorbeeld een zorghotel geregeld worden.”
Veel bewegen en gezond eten
Of je zelf als patiënt je herstel gunstig kunt beïnvloeden? Marion heeft wel wat tips: “Gezonde voeding, zoveel mogelijk blijven bewegen en niet roken. Hoe fitter je een operatie ingaat, hoe beter het is.” Daarbij is sneller opereren niet altijd de beste optie. Hugo: “Een operatie kan ook te vroeg komen. Laatst was een meneer erg verzwakt. Toen hebben we alles op alles gezet om zijn vitaliteit te verbeteren en werd de operatie uitgesteld. Na de ingreep kon hij na twee dagen naar huis. Dan voel je als arts dat je echt iets kunt betekenen voor mensen. Daar doen we het voor!”