Magazine Michiel voorjaar 2018
Ik bel Edwin Peters, neuroloog in het Adrz, per ongeluk op de spoedlijn. Hij heeft dienst en kan dus elk moment op dit nummer gebeld worden door bijvoorbeeld huisartsen die patiënten doorsturen en door verplegend personeel dat instructies of akkoord vraagt over de behandeling. Oei. Ik bel snel een ander nummer. Niet voor niets, want tijdens ons korte interview krijgt hij drie oproepen. Een herseninfarct, een hersenbloeding, allerlei instructies over medicatie…
Met loeiende sirenes naar Goes
Als er iets mis is in je hersenpan, dan is snel handelen van levensbelang. ‘Tijd is brein’, vat Edwin het kort maar krachtig samen. ‘Iemand die uitvalsverschijnselen vertoont, komt met loeiende sirenes naar Goes. Ik krijg telefoon vanuit de ambulance en zoek direct op of er al eerder hersen- of bloedvatgerelateerde aandoeningen waren. De CT-scanner blijft vrij, de patiënt wordt gescreend. Is het een hersenbloeding of een herseninfarct? In het laatste geval dienen we direct medicatie toe om het propje op te lossen. Via CT-angiografie (bloedvatonderzoek) kijken we vervolgens of er een blijvende afsluiting is van een vat dat naar de hersenen leidt. Ondertussen staat de ambulance nog steeds te wachten.’
Linea recta naar Erasmus MC in Rotterdam
Als er inderdaad een afsluiting – propje – zit, dan gaat de patiënt per ambulance linea recta naar de zogenaamde angiokamer van het Erasmus MC in Rotterdam. ‘En daar,’ zegt Edwin Peters, ‘probeert de neuro-interventieradioloog dat propje eruit te vissen.’ Simpel, toch? Met deze aanpak komt het Adrz de spreuk ‘Tijd is brein’ na. In 2016 is het gemeten: mensen met een herseninfarct die vanuit het Adrz komen zijn sneller in het Erasmus MC dan die via de andere Rotterdamse ziekenhuizen komen, op eentje na dan.
Nazorg
Na de behandeling komt de patiënt weer terug op de Stroke Unit van het Adrz voor nazorg. Die verschilt per patiënt. Edwin: ‘Een enkeling loopt het Erasmus MC zelf uit, of kan na wat revalidatie alsnog naar huis vanuit het Adrz. Maar soms is een revalidatietraject in het verpleegtehuis of revalidatiecentrum noodzakelijk.’ Direct de ambulance of helikopter in Neuroloog prof. Diederik Dippel van het Erasmus MC bevestigt dat Zeeuwse patiënten nog sneller worden geholpen dan voorheen: ‘Vroeger werd vooraf gebeld vanuit Zeeland of wij plaats hadden. Nu gaan patiënten direct de ambulance in en heel soms de helikopter. Tijdens de rit worden hun medische gegevens vergaard en digitaal naar Rotterdam gestuurd. Ook wordt ondertussen de angiokamer klaargemaakt, aangepast op de te ontvangen patiënt. De reistijd is geen verloren tijd, in tegendeel.’
13 jaar studeren
De verwijdering van een bloedpropje dat in de hersenen de doorbloeding belemmert en dreigt te zorgen voor afsterving van dat deel van het brein, is ingewikkeld. Dippel telt op de vingers van zijn hand hoeveel jaar artsen daarvoor moeten studeren, gerekend vanaf de studie geneeskunde: dertien. Pas daarna zijn ze interventie-neuroradioloog. Het Erasmus MC telt er drie: dr. Adriaan van Es, dr. Pieter-Jan van Doormaal en dr. Wouter Dinkelaar. Zij werken samen met twee neuro-interventieradiologen uit MC Haaglanden, die het team versterken.
Bekroond met wetenschaps- en Innovatieprijs
Het Erasmus MC doet per jaar zo’n tweehonderd van zulke ingrepen. De norm die de Inspectie voor de Gezondheidszorg hanteert, is vijftig. ‘Maar één per week dus’, zegt Dippel. Toch zijn nogal wat ziekenhuizen gestopt met de behandeling, omdat ze het aantal niet halen of omdat de herseningreep te veel expertise vergt. Diederik: ‘Stolsels behandelen met een katheter, die er via de lies ingaat, en een stent is pas sinds een paar jaar mogelijk. Artsen noemen deze ingreep endovasculaire therapie, patiënten spreken vaak van katheterbehandeling.’
Ontwikkeld in het Erasmus MC
De nieuwe hersenbehandeling via de lies, die naar schatting veertig Zeeuwen per jaar ondergaan, is mede door het Erasmus MC ontwikkeld. De studie ernaar heet MR CLEAN en is bekroond met de Wetenschaps- en Innovatieprijs 2017. Deze nieuwe aanpak heeft de zorg voor beroertes (herseninfarct of hersenbloeding) substantieel verbeterd, oordeelde de jury. Is een hersenpropje verwijderen altijd zo ingewikkeld? ‘Nee’, zegt Diederik. ‘Er zijn ook veel patiënten die in het eerste ziekenhuis medicatie krijgen toegediend, waarmee het propje verdwijnt. Dat heet intraveneuze trombolyse. Deze patiënten hebben de katheterbehandeling gelukkig niet nodig.’